Sygnały świadczące o zbliżającym się końcu życia

W idealnym świecie człowiek odchodziłby z tego świata w pełni świadomy, bez bólu i nieprzyjemnych objawów. Niestety – podobnie, jak początek życia, jego zakończenie to ciężka praca dla organizmu. Tak, jak ciało kobiety wie, co trzeba „zrobić”, by urodzić dziecko, tak organizm każdego człowieka ma opracowany plan „na wypadek” śmierci. Choć te instynktowne mechanizmy uruchamiane przez ciało umożliwiają przejście na tamtą stronę, nie zawsze odbywa się to bez żadnych problemów.

Poniżej przedstawiono listę objawów występujących zwykle przed śmiercią. Zarówno opiekunowie, jak i osoby umierające powinni zapoznać się z nimi, by lepiej przygotować się do odejścia.

• ból – pacjenci zbliżający się do końca swojego życia zwykle najbardziej obawiają się doświadczania fizycznego bólu. Większość chorób (choć nie wszystkie!) – rak, artretyzm, czy choroby układu krążenia wiąże się z doświadczeniem bólu. Stąd tak ważne jest, by zapewnić choremu dostęp do odpowiednich środków przeciwbólowych.
• przerywany oddech – nie wszyscy o tym wiedzą, ale problemy z oddychaniem u osób umierających występują znacznie częściej niż doświadczenia związane z bólem. Na szczęście istnieje kilka sposobów ułatwiających radzenie sobie z tym problemem.
• lęk – nerwowość, czy poczucie lęku to normalne symptomy występujące u osób umierających. Nie muszą wcale łączyć się z doświadczanym bólem, czy innymi niedogodnościami.
• obniżony apetyt – zmniejszone zapotrzebowanie na pożywienie to objaw, któremu nie sposób zarazić. Organizm przygotowując się do śmierci stara się ograniczyć zbędne czynności.
• nudności lub wymioty – stosowane leki mogą prowadzić do doświadczania nudności i wymiotów. Ten objaw może być zawstydzający dla pacjentów i kłopotliwy dla opiekunów, którzy muszą zajmować się sprzątaniem wymiocin. Niestety – często jest on nie do uniknięcia ze względu na stosowane leczenie.
• delirium i nerwowość – występujące przy końcu życia majaczenia to naturalny element procesu umierania. Może zdarzyć się, że umierający zacznie rozmawiać (czy nawet wykłócać się) ze osobami, które od dawna już nie żyją.
• bliskość – poczucie bliskości jest niezwykle istotne dla osób dożywających swoje ostatnie dni. Pragnienie przebywania z osobami bliskimi nie zanika pomimo tego, że śmierć znajduje się tuż za progiem.